Hooggevoeligheid ~ HSP
Wat is dat toch met mij?
In mijn praktijk krijg ik vaak mensen bij me die zich afvragen: Waarom kan ik niet gewoon 'zijn' zoals anderen? Een job, een huishouden… Waarom kost dit mij zoveel energie? Wel, laat ik je mijn persoonlijk verhaal als HSP'er even met je delen.
"Ik ben begin de twintig, heb geen kinderen. Waarom lukt het mij dan toch niet om gewoon fulltime te werken en nog een leuk sociaal leven te hebben, net zoals iedereen?"
Verfijnde waarneming van prikkels
Elke dag krijgen we enorm veel prikkels binnen. Alles wat er rondom jou gebeurt: in beeld, geluid, smaak, gevoel,… zijn prikkels die je moet verwerken.
Als hooggevoelig persoon heb je een verfijnde waarneming van prikkels.
Laat ik een voorbeeld geven om dit wat te verduidelijken:
Toen ik vroeger op kantoor zat, had ik soms eerder dan mijn collega zélf door dat ze ergens mee zat. Mij vielen haar kleine aarzelingen, stemverheffingen, trekjes in haar gezicht op. Zodat ik wist dat er iets scheelde. Zijzelf was niet hooggevoelig en merkte deze kleine veranderingen bij zichzelf niet op. Pas toen het ongenoegen binnen haar een stuk groter was en de kleine aarzelingen en stemverheffingen uitgegroeid waren tot een voor haar misschien onverwachte uitval tegen een collega, viel het haar op dat ze ergens mee zat.
Je kan je voorstellen dat het niet altijd even gemakkelijk is voor een hooggevoelige om zoveel prikkels op te vangen. Omdat ik veel eerder opving dat er iets met mijn collega was, bestond de valkuil dat háár probleem, míjn probleem werd: ik had namelijk door dat er iets scheelde, maar wist niet wát. Een gevoel van onmacht maakte dat ik mijn collega vroeg wat er scheelde. Maar zij had helemaal niets door en zei dus dat alles goed ging. Ik bleef dus met dit onbehaaglijke gevoel zitten. Want de lastige sfeer die rond mijn collega hing en dus ook in de kamer, pikte ik op. Maar ik kon er niets aan doen, zolang mijn collega niet zélf merkte dat er iets aan de hand was.
Een tweede unieke "eigenschap" van hooggevoeligen is:
Het vermogen om overspoeld te geraken
Dit vermogen om overspoeld te geraken hangt nauw samen met de vorige eigenschap van het verfijnd waarnemen van prikkels.
Er wordt een keer langer over nagedacht. Hierdoor gaat er minder verloren, maar het kost wel veel meer energie en tijd om al deze prikkels te verwerken.
Wanneer er zoveel prikkels zijn om te verwerken, kunnen hooggevoeligen moeite krijgen om dit bij te houden, wat tot resultaat heeft dat ze overspoeld of overprikkeld geraken. Wanneer dit gebeurt voelen ze zich gestresst, opgebrand en/of hebben ze het gevoel 'het' allemaal niet meer aan te kunnen.
Een paar weken geleden overkwam dit ook mijzélf nog een keer:
Tijdens een drukke periode werken ging ik 's avonds naar een vergadering waar ik vooraf niemand kende. Na een hele avond te hebben doorbracht met 40 onbekende mensen, was ik behoorlijk afgebrand. Tijdens de avond zelf krijg je zóveel prikkels te verwerken… En als je dan nadien in bed ligt, gaat deze verwerking nog een hele tijd verder. Gesprekken en indrukken van de afgelopen dagen spelen zich meermaals opnieuw voor je ogen af. Het heeft me heel wat zelfzorg gekost om de prikkels te verwerken en mijn energiepeil weer op te krikken.
Ik herinner me de vele telefoontjes aan mijn moeder in die tijd, met deze wanhopige uiting van frustratie en onmacht. Mijn moeder heeft nota bene altijd fulltime gewerkt, ook al heeft ze 4 kinderen; iets wat ik altijd heb bewonderd.
Ik werkte in die tijd wel fulltime, maar ik merkte dat ik het er veel moeilijker mee had dan anderen. Ik was bijna altijd moe, snel geïrriteerd, had vaak negatieve gedachten,… Zo'n zware belasting is dat nu toch niet? (dacht ik bij mezelf) Dit is toch wat iedereen van mijn leeftijd moet aankunnen: een baan en een klein huishouden van 2 mensen. Waarom heb ik het er zo moeilijk mee? Waarom kan ik niet gewoon doen wat 'iedereen' doet?
Deze vragen bleven door mijn hoofd spoken. Wat ik toen niet wist, is dat ik hooggevoelig ben (HSP'er) en wat hier de gevolgen van zijn.
HSP'ers denken vaak dat er iets mis is met ze omdat ze niet net zoveel aankunnen als andere mensen.
Laat ik een stukje achtergrond met je delen waarom ik het er, net zoals vele HSP'ers, zo moeilijk mee had om 'gewoon te doen wat iedereen doet'.
Deze verfijnde waarneming van prikkels wil niet zeggen dat HSP'ers scherper horen of beter zien. Wat er wel gebeurt, is dat de hersenen deze prikkels en de informatie die daarmee naar binnen komt, diepgaander gaan verwerken. Prikkels die bij anderen in de hersenen als snel worden verwerkt en aanzien als 'niet belangrijk', worden bij HSP'ers veel dieper verwerkt.
Wat nu?
Deze verfijnde waarneming van prikkels met overspoeling tot gevolg, is waarschijnlijk het meest fundamentele waar HSP'ers mee kampen. Hiervoor een oplossing formuleren in een paar zinnen is onmogelijk. In de vorige alinea sprak ik al over 'zelfzorg' en 'energiepeil'. Heel belangrijke woorden die mij helpen om ten eerste ervoor te zorgen dat ik niet meer zo vaak overprikkeld geraak. En dat áls het me gebeurt, ik mezelf weer op de rit krijg. In volgende artikels zal ik hierover zeker nog spreken, maar misschien dat dit al een beetje kan helpen:
Weet dat prikkels tijdens je slaap het beste verwerkt worden.
Dus voor de vermoeidheid en de verwerking van de prikkels; zorg voor voldoende nachtrust. Een keer langer slapen of je even terugtrekken in een prikkelloze omgeving (zoals je bed) kan je alvast helpen om de overspoeling te verminderen.
Een ander aspect is natuurlijk ook:
Aan hoe meer prikkels je jezelf blootstelt, hoe meer overprikkeling tot gevolg.
Bewust omgaan met de hoeveelheid prikkels die je toelaat kan je dan ook helpen om overprikkeling te voorkomen.
Note: Dit artikel is niet bedoeld als wetenschappelijke uiteenzetting of als een allesomvattende waarheid. Het is een artikel dat tot doel heeft mensen te inspireren en aan te zetten tot nadenken en reflectie!
Zelfvertrouwen:
Energiebalans:
Hooggevoeligheid: